Skip to content

Operationele terugblik

De beperkende landelijke coronamaatregelen hadden een grote invloed op de exploitatie van de RET. De focus van de afdelingen Metro, Tram en Bus lag op veilig werken door collega’s en op veilig reizen door de reiziger. Als gevolg van de coronapandemie zijn maatregelen genomen. Bus-, tram- en metroritten vervielen en de inzetvermindering op sociale veiligheid waren voor onze reizigers het ingrijpendst.

Metro
Corona heeft het afgelopen jaar grote gevolgen gehad voor de beschikbaarheid van personeel. Ziekte, maatschappelijk verlof, vrij maken om te vaccineren waren een terugkerende zorg. De medewerkers kregen beschermingsmiddelen. Een aantal werd bespuugd door reizigers en deed daarvan aangifte en het spuugprotocol werd aangepast. De opleiding voor metrobestuurder werd aangepast en het kantoorpersoneel werkte vaak thuis, vergaderde in teams en er kwamen andere werkplekken. 

Het afgelopen jaar gingen alle opleidingen voor nieuwe medewerkers door, zij het met vertraging en online lessen. Door de krappe arbeidsmarkt bleek het lastig de klassen vol te krijgen. En het uitstroompercentage was hoger dan verwacht.

De problemen met de beschikbaarheid van voertuigen hadden een groot effect op de exploitatie en de medewerkers.

Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan de doortrekking van de Hoekse Lijn naar Hoek van Holland Strand, de frequentieverhoging van metrolijn E en het project Systeemsprong. Daarbij worden de 21 overwegen tussen Capelsebrug en Binnenhof en Nesselanden vernieuwd. Deze nieuwe installaties vergroten de veiligheid van verkeersdeelnemers en onze reizigers, ze beperken storingen én verkorten de reistijd.

Vanwege de coronamaatregelen heeft de weekendmetro het afgelopen jaar niet gereden.

Tram

Bij Tram zijn in 2021 29 formatieplaatsen afgebouwd in verband met de afschaling van het voorzieningenniveau Tram. Dit gebeurde door natuurlijk verloop. De aangepaste dienstregelingen zijn stapsgewijs over het jaar 2021 ingevoerd. Nadat aanvankelijk de in 2020 genomen maatregelen om de reizigers en medewerkers zoveel mogelijk te beschermen waren teruggedraaid, zijn deze na de laatste lockdown weer ingevoerd. Vanuit het transitieplan OV is de afbouw van de inzet conducteurs per 1 oktober ingevoerd.

Bus
Ook in 2021 lag de focus van de RET Bus op de uitvoering van de dienstregeling met de nieuwe busvloot en de belofte aan de reizigers om veilig, duurzaam en op tijd de bestemming te bereiken.

De RET vervangt, gefaseerd in vier tranches, vóór 2030 alle dieselbussen door zero-emissiebussen. 2021 stond in het teken van de voorbereiding van de aanschaf van de tweede tranche. Het gaat om een levering van 42 ZE-bussen met een grotere batterijgrootte (350kWh in plaats van 216 kWh), met de bijbehorende laadinfrastructuur. De afgesproken verbeterpunten uit de eerste serie ZE-bussen zijn nog niet geheel meegenomen in de nieuwe tweede levering. Daardoor loopt de nieuwe aanschaf vertraging op en rijdt de tweede tranche bussen nog niet, zoals gepland, per 10 januari 2022. In 2021 is ook gewerkt aan de voorbereidingen voor onder andere de nieuwe laadinfra op de vestiging Sluisjesdijk en Krimpen, zodat we in 2022 ook in deze gebieden met elektrische bussen rijden. 

Ondanks de kinderziektes verliep het rijden met de eerste tranche elektrische bussen grotendeels naar wens. Er waren weinig incidenten met de benodigde batterijcapaciteit voor het uitvoeren van de ritten. Wel ondervonden we in 2021 technische problemen met de nieuwe hybride bussen. De RET heeft de leverancier verzocht om met constructieve oplossingen te komen.

Vanwege besparingen, om de lagere reizigersinkomsten als gevolg van corona op te vangen, was de frequentieverlaging op sommige buslijnen merkbaar voor reizigers. De BOB-bussen zijn sinds de eerste lockdown (2020) gestopt, toen ook het uitgaansleven tot stilstand kwam. In 2021 reden de BOB-bussen niet.

In 2021 zijn voorbereidingen getroffen voor een nieuwe busvestiging. Er zijn plannen om een nieuwe busstalling Beverwaard (inclusief nieuwe werkplaats) te realiseren.

De overgang van twee bestaande locaties (Sluisjesdijk en Ridderkerk) naar een nieuwe locatie heeft voordelen. Herontwikkeling van Sluisjesdijk zou een forse kostenpost zijn en complexer dan een nieuwe locatie bouwen. De mogelijke nieuwe vestiging wordt een moderne, maar sobere plek, gebouwd naar eigen wensen en met alle benodigde faciliteiten. Een vestiging waar de RET  decennia mee vooruit kan en die gelegen is tussen de bedieningsgebieden van de huidige locaties.

Fast Ferry
Ook in 2021 waren de corona-effecten merkbaar in de dienstregeling van de Fast Ferry.
Voor de zomer is een bieding gedaan voor de aanbesteding van de Fast Ferry voor drie jaar. Na de zomer besloot de opdrachtgever het vervoer over water te stoppen en over te stappen op vervoer over land via EBS. De Fast Ferry is per 31 december 2021 gestopt.

In 2021 is het camerabeleid uitgebreid met de invoering van de dashcam in de voertuigen. Ook is het nu mogelijk dat de toezichthouders cameratoezicht (boa-OV) bij een calamiteit live mee kunnen kijken in de trams. En is een begin gemaakt dit ook voor de bussen te regelen. Dit wordt in 2022 gerealiseerd.

Met de functionaris gegevensbescherming en de politie zijn afspraken gemaakt waardoor de politie kan mee- of terugkijken met de camera’s die in de metrostations en op de metroperrons hangen. Ook zijn afspraken gemaakt om gevorderd beeldmateriaal digitaal over te dragen. Dat draagt bij aanhet sneller afronden van een politieonderzoek.

In 2021 is gestart met het vervoer van arrestanten en een ID-check door onze eigen boa’s. Ook is het afgelopen jaar het Regionaal Handhavingsarrangement opnieuw bekrachtigd in de Driehoek en werd het beleid ‘Publieke Taak’ aangescherpt. In het Lokaal Veiligheid Arrangement (LVA) Schiedam spraken de NS, de RET en de gemeente Schiedam af om samen te werken in en om de vier metrostations in Schiedam.
In 2021 begon ook een pilot met Bureau Halt. In deze pilot zijn 17 boa's–OV aangesteld. Zij kregen een extra bevoegdheid om een verkort proces verbaal te maken voor een Halt-verwijzing van jongeren tussen de 12 en 18 jaar.

De pilot ‘boa-pas zonder naam’ kwam in samenwerking met het ministerie van Justitie en Veiligheid tot stand. Deze pilot is afgerond. Mogelijk wordt de ‘boa-pas zonder naam’ landelijk voor alle boa’s geïmplementeerd.

In het verlengde hiervan is de pilot ‘digitale boa-pas’ afgerond. Deze pas wordt op een telefoon geïnstalleerd. Deze pilot wordt verder door het ministerie van Justitie en Veiligheid voortgezet.

Incidenten en zwartrijders
Ook 2021 werd sterk beïnvloed door corona en de maatregelen in het openbaar vervoer. Er werden vele duizenden overtredingen van de mondkapjesplicht geregistreerd en ook duizenden meldingen van betalingsproblemen in met name de tram. Het aantal ernstige incidenten daalde in 2021 ten opzichte van 2020. Met name bedreigingen en niet-fysieke agressie tegen medewerkers namen af. Wel werden in 2021 aanzienlijk meer incidenten geregistreerd met betrekking tot fysiek geweld tegen medewerkers. Het aantal ernstige incidenten tegen reizigers nam in 2021 af ten opzichte van 2020, vooral omdat er bij Bus minder incidenten plaatsvonden. Bovendien werden aanzienlijk meer OV-verboden uitgereikt door de uitbreiding van OV-verboden voor alle modaliteiten en door de uitbreiding van het OV-verbod naar wapenbezit.

  A-incidenten 2021 A-incidenten 2020 A-incidenten 2019 B-incidenten 2021 B-incidenten 2020 B-incidenten 2019 C-incidenten 2021 C-incidenten 2020 C-incidenten 2019
Bus 35 71 72 219 401 213 340 786 231
Tram 93 99 68 252 226 241 115.955 90.718 13.715
Metro 187 191 159 2.491 3.488 5.043 80.882 49.741 47.752
Totaal 315 361 299 2.962 4.115 5.497 197.177 141.245 61.698

A-incidenten zijn strafrechtelijk vervolgbare incidenten.
B-incidenten zijn incidenten die vallen onder de overtredingen van de Wet personenvervoer artikel 70 tot en met artikel 73.
C-incidenten zijn overtredingen van de RET-huisregels.

De RET heeft een maatschappelijke rol in de regio Rotterdam: het voor iedereen aanbieden van openbaar vervoer. Wij richten ons in onze marktbewerking op kansrijke doelgroepen zoals de keuzereiziger (incidentele reiziger) die een positieve houding ten aanzien van het openbaar vervoer heeft en zijn vrije tijd op een leuke manier wil invullen en de frequente reiziger (forens of scholier). 2021 stond vooral in het teken van het terugwinnen van het vertrouwen om (weer) zorgeloos en comfortabel met het openbaar vervoer te reizen.

Het coronatijdperk ligt voorlopig nog niet achter ons en het is onduidelijk wanneer dit wel zo is. Bovendien zorgt het verplicht dragen van een mondkapje vanaf 13 jaar in het openbaar vervoer bij veel mensen voor een drempel om met het OV te reizen. We zien dat er meer van andere vormen van vervoer gebruik gemaakt wordt, zoals de (elektrische) fiets en de auto. Maar er is ook een andere manier van werken ontstaan. Bedrijven handhaven het thuiswerken, hetzij voor de korte termijn hetzij voor de langere termijn, om beter in te spelen op de ‘work-life balance’ van medewerkers.

Het toenemende autogebruik zorgt sinds de versoepeling van de coronamaatregelen echter voor meer drukte in de stad en in de regio. Dat biedt een kans om in de komende jaren inwoners en bezoekers weer te verleiden (meer) te reizen met het openbaar vervoer, mits dat veilig en verantwoord is. We zien dat hygiëne en drukte in de voertuigen daarbij een belangrijke rol spelen. Inzicht in het kunnen plannen van je reis op het moment dat het rustiger is in de voertuigen, wordt daarmee steeds belangrijker. Het is van belang om inwoners en bezoekers van de stad en regio te inspireren er weer op uit te gaan en daarvoor met het OV te reizen. De voordelen van het reizen met het OV worden benadrukt. Hiertoe zijn diverse acties en campagnes ingezet.

Zo hebben we van 1 juli tot en met 4 augustus en van 24 augustus tot en met 13 september een RET-imagocampagne uitgerold. De campagne richtte zich op het terugwinnen van het vertrouwen van reizigers, door op positieve wijze te benadrukken dat de RET en haar medewerkers weer voor hen klaarstaan. De campagne benadrukte dat veilig reizen een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. De RET heeft als vervoerder maatregelen genomen, maar van reizigers verwachten we ook dat ze een mondkapje dragen, dat ze zoveel mogelijk afstand houden en drukke tijden in het OV mijden. Om de drukke tijden in het OV te ontlasten, zijn we ook een samenwerking gestart met deelmobiliteitaanbieders en communiceren we op relevante plekken dat de reiziger ook een deelfiets of deelscooter kan nemen of met de watertaxi de reis verder kan vervolgen.

Daarnaast hebben we samen met alle openbaarvervoerbedrijven van Nederland de in 2020 ontwikkelde OV-campagne in 2021 voortgezet en regionaal versterkt met de vervoerders in het Marketingplatform, met als doel te groeien in aantallen reizigers tot het niveau van voor de coronacrisis.

In 2021 werd het OV-gebruik nog sterk bepaald door de coronacrisis en lag het aantal reizigers (opnieuw) onder het niveau van 2019. De dienstregeling is aangepast op dit lagere aantal reizigers. Tegelijkertijd is de in 2020 ingezette samenwerking met deelmobiliteitsaanbieders voortgezet en uitgebreid. Naast de oorspronkelijke partners Check, Donkey Republic, felyx en GOsharing doen nu ook Lime, BAQME, Greenwheels, MyWheels, Sixt Share en Watertaxi mee. Hiermee bieden we naast deelfietsen en deelscooters ook deelauto’s en vervoer over water aan, als aansluiting op ons netwerk, en het aantal haltes en metrostations waar deelmobiliteit wordt aangeboden is uitgebreid. 

Ook zijn in 2021 belangrijke stappen gezet voor verbetering van het netwerk en de dienstverlening van de toekomst:

  • Integratie met de RET realtime app; locatie en beschikbaarheid deelvoertuigen zichtbaar;
  • Pilot Hoek van Holland Haven met strand deelfietsconcept;
  • Gezamenlijke marketingcampagne om bewustwording van reizigers van de aansluiting deelmobiliteit en OV te vergroten.

In 2021 zijn belangrijke stappen gezet voor verbetering van het netwerk en de dienstverlening van de toekomst. Na een Europese aanbesteding is de opdracht voor het bouwen van een MaaS-platform gegund aan Siemens Mobility. Het platform is een initiatief van de stadsvervoerders RET en HTM en de NS. Het platform maakt het voor reizigers mogelijk om een reis met meerdere vervoermiddelen te plannen, te boeken en te betalen. De bouw van het platform vond grotendeels in 2021 plaats, de uitrol wordt in 2022 verwacht.

Er worden voorbereidingen getroffen voor invoering van drie nieuwe vormen van OV-betalen: via de contactloze betaalkaart, een slimmere en veiliger opvolger van de OV-chipkaart en een verbeterde interoperabele barcode. De RET werkt hiervoor samen in het landelijke programma OV-pay met andere vervoerders, overheden en Translink. In 2021 is overeenstemming bereikt met de MRDH over een substantieel deel van de financiering. Hierdoor konden de noodzakelijke technische en infrastructurele voorbereidingen worden gestart, zoals het verbeteren van de netwerkinfrastructuur op de stations en de vervanging van de backoffice systemen. Het streven is om in 2022 reizen op saldo op de betaalkaart te introduceren als eerste van de nieuwe betaalvormen.

De Bestuurscommissie Vervoerautoriteit (BCVA) van de MRDH heeft het projectbesluit genomen voor de frequentieverhoging van de metro op de middellange termijn (tot ongeveer 2035) op de lijnen E en C. De BCVA heeft gevraagd om hiervoor een realisatiebesluit uit te werken. Dit bestaat uit een maatregelenpakket voor de aanschaf van 35 extra metrovoertuigen en het versterken van infrastructuur ten behoeve van de frequentieverhoging. Een definitief besluit vindt begin 2023 plaats in de BCVA.

Er is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de gemeente Ridderkerk en de MRDH over de introductie van ‘Hoogwaardig OV’ tussen Rotterdam Zuidplein en Drievliet. De gemeente zorgt dat de busroute sneller wordt en legt nieuwe haltes aan. Na realisatie daarvan gaat de RET de huidige lijn 146 uitvoeren als R-net- lijn. 

De RET studeert samen met de gemeente Rotterdam en de MRDH op de uitvoering van de eerste fase van het project ‘Hoogwaardig Openbaar Vervoer Maastunnel’ (HOV Maastunnel). Versnellingsmaatregelen en aanleg van haltes moeten vanaf 2024 een snelle busverbinding tussen Zuidplein, Dijkzigt en Rotterdam Centraal mogelijk maken.

In het kader van het project ‘OV+’ heeft de MRDH subsidie toegekend voor het uitvoeren van versnellingsmaatregelen op de routes van tramlijn 25 en buslijn 70. 

In samenwerking met de gemeente Nissewaard en de MRDH wordt het knooppunt Spijkenisse Centrum, met busstation en metrostation, opgeknapt zodat de kwaliteit voor de reiziger beter wordt. De RET renoveert met subsidie van de MRDH de stationshal. De MRDH heeft hier in 2021 een projectbesluit over genomen en in de eerste helft van 2022 de subsidie hiervoor aan de RET verstrekt.

Op 17 december is door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) een voorstel aangeboden aan de Nationale GroeiFonds commissie. Beoogd wordt € 1 miljard te verkrijgen voor investeringen voor het openbaar vervoer in de Zuidvleugel. De deelnemende partners (I&W, de MRDH en de provincie Zuid-Holland) zorgen met cofinanciering voor eveneens € 1 miljard. De belangrijkste verbeteringen voor het vervoergebied van de RET zijn: meer capaciteit voor hogere frequenties op de E-lijn en de C-lijn, verbeteringen op enkele OV-knopen en nieuwe stations Stadionpark, Van Nelle en Kethel.

Per 13 september is de dienstregeling van de metro aangepast als gevolg van onderhouds- en reparatieachterstanden. Met minder voertuigen hebben we, in het belang van de reiziger, een zo betrouwbaar mogelijk aanbod van ritten aangeboden. De onderhouds- en reparatieachterstand is ontstaan door een combinatie van factoren. We zaten al krap. Vervolgens was de coronacrisis de druppel: daardoor kregen we te maken met vertraging in leveringen van onderdelen en een hoger ziekteverzuim van onze technici. Ook konden we geen gebruik meer maken van extra inzet uit het buitenland. Hierdoor leverden we niet de metro-inzet die we hadden beloofd. De aanpassing van de dienstregeling hield in dat de A-lijn niet reed. De keuze om de dienstregeling aan te passen was lastig. We konden vasthouden aan de dienstregeling waarbij we al zeker wisten dat er ritten uit zouden vallen, of we konden een aangepaste, stabiele dienstregeling maken waarbij we minder voertuigen inzetten. We hebben voor dit laatste gekozen. De MRDH heeft deze aanpassing van onze dienstregeling niet goedgekeurd. Daarom kregen we een malus en boete van € 0,8 miljoen, waarvan € 0,2 miljoen voorwaardelijk. De voorwaardelijke boete daalt wanneer wij op vier momenten tussen 23 oktober 2021 en 1 september 2022 rijden met het afgesproken aantal metrovoertuigen. De MRDH steekt de inkomsten uit onze boete in hun budget voor OV-Exploitatie. Zo komt het ten goede aan het openbaar vervoer en de reiziger.

Vanzelfsprekend wordt heel hard gewerkt om de achterstand in te halen, zodat we weer voldoende metro’s kunnen inzetten. Daarvoor hebben we een verbeterprogramma opgesteld. Het verbeterprogramma heeft al veel resultaten behaald, onder meer op het gebied van veiligheid, correctief onderhoud en opleidingen. In samenwerking met de MRDH is een extern onderzoek uitgevoerd naar het verbeterprogramma en zijn op basis van de aanbevelingen additionele werkstromen en maatregelen geïdentificeerd. Veel van de aandacht en energie zal ook in 2022 uitgaan naar de afdeling Vlootservices Metro en de ketenpartners. We weten dat we een lange adem nodig hebben en we hebben er vertrouwen in dat onze aanpak ertoe leidt dat we zo snel mogelijk voldoende metro’s tot onze beschikking hebben.

Behoudens de metro-beschikbaarheid presteerde de operationele railassets KPI’s goed in 2021, dit terwijl het risicoprofiel is toegenomen als gevolg van personeelstekorten en verlengde levertijden van materialen. Ook deze ontwikkelingen krijgen veel aandacht in 2022.

De afgelopen jaren waren in verband met de vernieuwingswerkzaamheden aan metro- en traminfrastructuur veel buitendienststellingen geweest. Voor 2022 zijn minder buitendienststellingen gepland en dit neemt in 2023 verder af. De impact van de buitendienststellingen wordt wel groter, zoals de ontwikkelingen op Zuid.

In 2021 is veel voorbereidend werk verricht voor Metro aan Zee. In 2022 rijdt de metro door naar Hoek van Holland strand. Ook de instroom van de tweede tranche ZE-bussen die in het eerste kwartaal van 2022 wordt verwacht, kostte veel voorbereidingstijd. Deze programma's vragen in 2022 veel aandacht van alle betrokkenen.

Twee belangrijke toekomstontwikkelingen voor de RET zijn de initiatieven 'Assets voor de Toekomst' en 'Voorspelbaarheid Onderhoud'. Bij assets voor de toekomst bereiden we ons voor op de toekomstige vraag naar meer assets, in het bijzonder de verwachte knelpunten in de metrocapaciteit. Vanuit dit initiatief onderhouden we contacten met de MRDH en de gemeente Rotterdam om de benodigde mobiliteitsgroei mogelijk te maken. Na verkennende studies en de eerste stappen in besluitvorming, wordt in 2022 gewerkt aan programma's van eisen en investeringsvoorstellen.

Voorspelbaarheid Onderhoud gaat over het creëren van een organisatie die datagedreven beheer & onderhoud uitvoert en verbetert. Nadat in 2020 het fundament onder het programma is verstevigd, werden in 2021 meerdere experimenten uitgevoerd. Veel enthousiaste collega's nemen deel aan deze experimenten. In 2022 breiden we dit initiatief uit.

In 2021 is het aantal verstoringen sterk gedaald ten opzichte van 2020. Door corona is er in 2021 structureel minder gereden, wat een positief effect heeft gehad op de prestaties van onze vloot. Met name tram en bus hebben hier in 2021 van geprofiteerd. Bus heeft sinds 2020 een vernieuwde vloot. In 2020 had deze vloot nog last van een aantal kinderziektes wat leidde tot extra, technische, verstoringen. In 2021 was dit beter onder controle en zagen we een verdere daling van het aantal verstoringen. Metro heeft daarentegen een moeilijk jaar achter de rug, waarbij problemen in het onderhoud juist zorgden voor extra verstoringen. 

 

Aantal verstoringen 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013
Metro 960 834 1.002 916 1.082 1.277 1.073 1.026 1.135
Tram 1.238 1.663 1.605 1.247 1.093 1.109 1.078 1.111 1.443
Bus 1.612 2.024 3.589 2.691 1.981 1.457 1.472 1.467 1.823
Totaal 3.810 4.521 6.196 4.854 4.156 3.843 3.623 3.604 4.401
Fast Ferry 10 10 8 8 7 9 11 5 46
Eindtotaal 3.820 4.531 6.204 4.862 4.163 3.852 3.634 3.609 4.447